A Cortiza

  O mellor e único amigo do Tolo Piloto espertárase aquela noite cun forte cheiro a carne chamuscada. Ao principio non sabía de onde podía vir aquela peste nin cal sería a súa orixe. El atopábase, como todas as noites despois de cear, deitado aos pés do seu amo e arrimado á cociña de ferro que sempre se intentaría manter quente nos meses de inverno. Ao incorporarse e mirar cara o seu dono, decatouse de que este permanecía sentado no seu banco de sempre, pegado ao ferro da cociña e coa cabeza inclinada para aproveitar mellor a calor, pero había algo raro na súa posición que lle chamara a atención. A súa postura de costume era cruzar os brazos e apoialos no pasamáns de cobre descansando a cabeza neles e sempre algo separado do fogón. O que o can estaba a ver agora eran os brazos do home caídos, deixando así que a súa cabeza repousara cara abaixo no ferro quente da cociña provocando, desta maneira, que a súa carne se estivese queimando e, de aí aquel desagradable cheiro. Piloto vi...

  Lembranzas de Fankín «Eu son Balbino, un rapaz da aldea. Coma quen di, un ninguén».      Así comezaba o libro de Xosé Neira Vilas: Memorias dun neno labrego . Todo parecido do que se vai contar aquí con ese libro, podía non ser unha casualidade. Fanquín, que era como lle chamaba a veces cariñosamente súa nai ao personaxe desta historia, tería moito en común con Balbino. Calzado con chancos e co pantalón remendado axudaría a seus pais en case todos os traballos que facían eles; desde carrexar feixes de herba para o gando, ir as piñas e a leña para o lume, sachar o millo e as patacas ou ir coas vacas cara o monte. Quizais tiña unha pequena vantaxe: que tanto seus pais como seu irmán como el mesmo, traballaban no que era deles, mentres que Balbino e os seus faríano nas terras do amo. « Eu estivera a punto de nacer nunha cociña se non fose porque alguén axudara a miña nai, que se atopaba soa nese momento, a subir á súa habitación no último instante e alí asisti...

  O Culto aos mortos     Nas paxinas que ultimamente se viñeran publicando neste blog , déraselle preferencia aos que naceran, medraran e casaran en Santomé, é dicir, aos vivos. Escrutar os centos de actas de bautizos e vodas escritas polos curas que, nesa época, lles tocara estar aí para ser os encargados dos oficios e   da administración da parroquia, neste caso a de Santa María de Cartelle. Pero, eses mesmos curas, fosen priores, presbíteros, abades, capeláns ou arciprestes , tamén serían os encargados de administrar o viático e de enterrar aos mortos. O prior , chamado así por ser o superior , que rexía a parroquia de Cartelle en 1.830, que é cando se empeza a facer este estudio, era Xosé Álvarez Pérez, de Pereda; este estaría hasta finais de 1.861 que sería substituído polo ecónomo (que suple unha vacante), Vicente Pérez. O seguinte prior foi Raúl Fernandez Pérez, de 1.862 a 1.867 e, xa hasta 1.899, estivera Vicente Álvarez. Dicir que, aparte dos prior...