Dito 77 : Día de feira
Un día de feira como outro calquera
Quedaran en verse no Mesón para
saír todos xuntos, ao final resultara un grupo bastante numeroso, máis homes
que mulleres entre os que tamén habería algún raparigo. Era un día sete ou
dezasete dun mes do verán de pouco despois da guerra, polo tanto día de feira
en Ourense; máis ou menos todos levaban unha lista, fose escrita ou ben na
cabeza, de cousas que precisaban ou encargos que lle fixeran. Erguéranse ás
catro da mañá coa idea de que lle rompera o día en Trelle e poder estar nas
primeiras horas na feira que era cando mellor se mercaba.
Aínda que saíran todos xuntos,
subindo a Pedra Furada o tío Rubio e o tío David (Gaiteiro) sen darse de conta
fóranse quedando distanciados na escuridade, enfrascados como irían nunha
conversa moi animada que por momentos facía que se quedasen parados a discutir
e razoar; os que ían diante a veces tamén se paraban e chamábanos para que
apurasen, eles en principio contestábanlle desde preto, pero xa no alto e
pasada a Costa Rubia a súa voz soaba cada vez máis lonxe. Cando chegaron a
Trelle esperaron hasta que se fixo de día pero como non chegaban, razoaron
entre todos que non lle podía haber pasado nada xa que coñecían ben o camiño
por habelo feito outras veces e outro perigo non debía de haber; con esa
tranquilidade reiniciaron a súa viaxe hasta a capital, ademais non sería a
primeira vez que pasaba, que saían nun grupo e chegaban en dous ou tres.
Cando empezou a romper o día e
avistaron as primeiras casas dunha aldea, o tío Rubio e o tío David empezaron a
notar que algo ía mal, non era que lles preocupase non ver ao resto da xente
polo camiño, non, o problema era que aqueles montes e aquelas casas que estaban
a avistar non lle estaban sendo nada coñecidas. Polo que levaban andado e o
tempo transcorrido xa tiñan que estar vendo o pobo de Trelle pero, do que
estaban seguros era de que aquilo nin era nin se parecía nada a Trelle. Nunha
das primeiras casas escoitaron ruídos e dirixíronse alí para ver si alguén lle podía
dicir onde se encontraban; atoparon a un home que se acababa de erguer da cama
e aínda medio durmido díxolle que aquel pobo chamábase San Fiz.
Un dos puntos de encontro que
adoitaban ter os que facían a viaxe de Santomé a Ourense era o bar de Ermitas
en Cabeza de Vaca. Pasado Trelle collían o camiño que ía ao San Benito sen
entrar no pobo de Moreiras e de alí xa era todo baixar hasta a capital. O bar
de Ermitas viña a ser a última casa de pedra que había á esquerda da estrada de
Cabeza de Vaca baixando cara Ourense; sempre tivera fama de que se comía ben e
con abundancia, unha das súas especialidades eran os callos; pedir unha ración
de callos despois de andar preto de vinte quilómetros sería o máis frecuente
para aquela xente, había incluso quen pedía dúas medias racións porque
costarían igual e así comía dúas patas de tenreira xa que servían unha en cada
prato.
O veciño de San Fiz cando escoitou ao Rubio e o Gaiteiro contarlle de onde viñan e que lle poido pasar para ir dar alí, non tivo ningunha dúbida do que lle debeu haber ocorrido. Pouco despois de pasar a Costa Rubia había unha pista á esquerda que ía dar á aira de Xestosa, hoxe é unha estrada asfaltada pero daquelas era un camiño de terra que non se diferenciaría moito do que seguía para Trelle; como era de noite e non levaban nada para alumealos, colleron esa pista despistados e entretidos pola conversa; cando chegan á altura de Xestosa non ven o pobo porque aínda non había luz eléctrica e seguía todo ás escuras, ademais o camiño seguía recto xa que tampouco existía a estrada de Xestosa a Santomé, cando pasan á altura de Castiñeiras debeulle de ocorrer o mesmo e aí a explicación de ir dar a San Fiz.
O grupo
de camiñantes que fora polo bo camiño aínda mantiña unha esperanza de que acabasen
chegando os que faltaban mentres eles almorzaban, pero ao non ser así decidiron
proseguir o xa pouco que lle quedaba baixando polo Santo do Can e Rabo de Galo
ata o Couto e de alí á feira que daquelas sería nos Remedios. Aínda que hoxe é
coñecido como Salto do Can, hai quen sostén que o lugar antigamente chamábase
Santo do Can porque, hasta non fai moito existía un peto de ánimas coa imaxe do
San Roque na parede da casa onde vivía un curandeiro e, como se sabe, a imaxe
de San Roque aparece sempre cun can ao seu lado. Peor sería nos tempos en que
algúns iluminados quixeran
castelanizar os nomes galegos e traduciran a Salto do Can por Salto del Perro, a Rabo de Galo por Cola de Pollo e a Mariña Mansa por Patata Fina.
O motivo que levara ao tío Rubio aquel día a
Ourense, aparte de comer o pulpo na feira, era facer unha encarga de mercadoría
para a tenda que tiñan en Santomé; para tal cometido achegárase aos almacéns
Mazaira no barrio da Ponte e alí fóralle ditando ao encargado a larga lista de
artigos que levaba anotada coa idea de que lla levasen no próximo camión de
reparto que pasara pola zona. Daquelas, como non había ningunha estrada que
chegara a Santomé, a única maneira de que fose un camión era polo camiño que ía
da Bouza e contando sempre que non estivese mollado para subir a costa da
Fontela; como sería a sorpresa do tío Rubio cando lle din que xusto esa tarde
ía saír un reparto para Macendo e que poderían aproveitar para levar o seu encargo.
Xa que agora parecía que tiña a sorte de cara, pediríalle tamén o favor de
poder ir dúas ou tres persoas subidas nese mesmo coche.
Por outra banda o tío David tiña
que recoller unha gaita que deixara a reparar porque lle rompera o fol e tiña o
punteiro desafinado. Cando volven a xuntarse á hora de comer no campo da feira
atópanse con algúns do grupo que saíran xuntos pola mañá e que estaban
preocupados polo que lles puidera haber ocorrido; alí cóntanlle a súa odisea e
non dan crédito do que escoitan. A viaxe de volta faríana subidos, máis que
dous e que tres, na caixa do camión do Mazaira mesturados cos bidóns de aceite,
os sacos de arroz, azucre e caixas de galletas para a tenda do tío Rubio.
Os rapaces que aquela tarde estaban a xogar no
Souto escoitaran o ruído do motor dun coche, e como sempre que iso sucedía,
botáranse a correr polo camiño do Arroio coa idea de alcanzalo e vir enganchados
nel sen que o condutor os vise.
Cando
estaban á altura da Cruz pareceulle que, mesturado co ruído do motor, soaba
unha gaita acompañada de voces cantando. Cando avistan ao camión dobrando na
revolta das Airiñas, ven a un gaiteiro subido no alto, tocando a saia da
Carolina e acompañado dun pequeno grupo facéndolle aquel estribillo:
.jpg)
